Jaka gitara na początek? Wybierz idealny instrument dla siebie!
Decyzja o tym, jaka gitara na początek jest najlepsza, to kluczowy krok w muzycznej podróży każdego entuzjasty. Warto, aby pierwsza gitara była instrumentem, który będzie zachęcał do nauki i eksploracji. Kluczowe elementy to wygoda gry, brzmienie oraz walory estetyczne, które będą kształtować późniejsze zainteresowania muzyczne. Wybierając gitarę, należy pamiętać o kilku kluczowych aspektach, które pomogą w podjęciu świadomej decyzji.

Typy gitar – co wybrać?
Wybór odpowiedniego typu gitary ma fundamentalne znaczenie. Najczęściej początkujący gitarzyści zastanawiają się, czy wybrać gitarę klasyczną, akustyczną, czy elektryczną. Oto krótki przegląd każdego z tych typów:
- Gitara klasyczna – posiada nylonowe struny, co sprawia, że jest bardziej przyjazna dla palców początkujących. Często polecana do nauki podstawowych akordów i technik.
- Gitara akustyczna – idealna do gry rytmicznej oraz wykonywania prostych piosenek. Generuje ciekawe brzmienie, które łatwo rozchodzi się w przestrzeni.
- Gitara elektryczna – ze względu na techniczne wymagania, może być nieco trudniejsza dla nowicjuszy. Niezastąpiona w rockowych i bluesowych brzmieniach, a także w zespołach.
Wymiary i cena gitar
Podczas wyboru gitary, warto również zwrócić uwagę na jej rozmiar oraz cenę. Różne modele dostosowane są do różnych budżetów oraz komfortu gry. W poniższej tabeli przedstawiamy przykładowe dane:
Typ gitary | Rozmiar | Cena (średnia) |
---|---|---|
Gitara klasyczna | 1/2, 3/4, pełny | 400-800 PLN |
Gitara akustyczna | Standardowy | 600-1300 PLN |
Gitara elektryczna | Standardowy | 1000-3000 PLN |
Wybór gitary na początek to nie tylko kwestia jej typu oraz ceny, ale także osobistych preferencji. Każdy początkujący gitarzysta powinien przemyśleć swoje muzyczne inspiracje oraz cele. Nie ma nic gorszego, jak zainwestować w instrument, który nie będzie odzwierciedlać zainteresowań lub nie będzie odpowiadał stylowi gry.
Porady dla początkujących
Przed zakupem gitary warto również rozważyć:
- Próbę instrumentu – warto spróbować, jak gitara leży w rękach, czy palce swobodnie przesuwają się po strunach.
- Opinie innych muzyków – rozmowa z bardziej doświadczonymi osobami może dostarczyć wielu cennych wskazówek.
- Możliwości nauki – niektóre gitary są łatwiejsze do nauki niż inne, dlatego warto poszukać modelu, który pomoże w szybkiej progresji.
Decyzja, jaka gitara na początek będzie najlepsza, to indywidualny proces, pełen emocji i oczekiwań. Każdy z nas ma inny styl, swoje upodobania muzyczne i potrzeby. Kluczem jest zrozumienie, że każda gitara to inaczej brzmiąca historia czekająca na opowiedzenie, a Ty jesteś jej narratorem. Z dokładnością i zaangażowaniem przemyśl swój wybór, a pierwsza gitara stanie się Twoim wiernym towarzyszem na ścieżce odkrywania magii muzyki.
Jaka gitara na początek: Kluczowe czynniki przy wyborze
Wybór odpowiedniej gitary na start to decyzja, która ma ogromne znaczenie dla przyszłego rozwoju muzycznego. Po pierwsze, instrument powinien wzbudzać entuzjazm i zachęcać do nauki. Jak mawiają doświadczeni muzycy, "pierwsza gitara to klucz do drzwi do muzycznego świata". Aby nie zgubić się w gąszczu możliwości, warto poznać podstawowe czynniki wpływające na decyzję.
Typ gitary — co wybrać?
Przed zakupem warto odpowiedzieć sobie na pytanie: jakiego rodzaju muzyki chcemy grać? Na rynku istnieją trzy główne typy gitar, które dominują wśród początkujących:
- Gitara klasyczna — najlepsza dla osób pragnących grać muzykę latynoską, flamenco lub klasykę. Osiąga wspaniałe brzmienie dzięki nylonowym strunom, co sprawia, że jest przyjemna dla ucha i łatwiejsza do grania dla początkujących.
- Gitara akustyczna — idealna do folkowych, rockowych czy popowych melodii. Ma metalowe struny, które zapewniają głośniejsze brzmienie i większą różnorodność dźwięków.
- Gitara elektryczna — dla tych, którzy marzą o grze w zespołach rockowych. Wymaga jednak dodatkowych urządzeń, jak wzmacniacze czy efekty, co podnosi ogólny koszt inwestycji.
Rozmiar gitary — jak dobierać?
Rozmiar gitary ma kluczowe znaczenie dla komfortu gry. Standardowa gitara akustyczna ma długość ok. 40 cali (około 101 cm), podczas gdy dziecięce wersje mogą mieć nawet ¾ czy ½ standardowego rozmiaru. Rozmiar nie tylko wpływa na wygodę trzymania instrumentu, ale również na to, jak łatwo jest osiągnąć odpowiednie dla początkującego akordy. Warto przetestować różne modele, aby sprawdzić, który rozmiar najbardziej odpowiada.
Dźwięk i brzmienie — na co zwrócić uwagę?
Właściwe brzmienie gitary powinno przyciągać od pierwszego muśnięcia. Jeśli struny brzmią sztywno lub metalicznie, to może świadczyć o słabej jakości instrumentu. Należy zwrócić uwagę na drogocenne materiały, takie jak:
- Top — najlepsze gitary posiadają płyty wierzchnie z litego drewna, co znacznie podnosi jakość dźwięku.
- Tył i boki — materiał z którego wykonano dolną część gitary wpływa na moc i pełnię dźwięku.
Nasza redakcja niejednokrotnie testowała różne modele, a doświadczenia pokazują, że instrumenty wykonane z drewna mahoniowego lub cedrowego oferują lepszą projekcję dźwięku, co sprawia, że gra na nich to czysta przyjemność.
Koszty zakupu — ile można wydać?
Ceny gitar mogą być bardzo różne. Dla początkujących segment cenowy wynosi średnio:
Typ gitary | Cena (PLN) |
---|---|
Gitara klasyczna | od 300 do 1000 |
Gitara akustyczna | od 500 do 1500 |
Gitara elektryczna | od 800 do 2500 |
Chociaż kuszące jest łapanie okazji, nie warto oszczędzać na jakości. Tańsze instrumenty mogą zniechęcić do dalszej nauki przez niemożność uzyskania satysfakcjonującego brzmienia.
Dodatkowe akcesoria — co warto mieć?
Nie zapominajmy o akcesoriach, które są równie ważne jak sam instrument. Na start warto zainwestować w:
- Pokrowiec — dla ochrony gitary przed uszkodzeniem.
- Stroik — aby utrzymać instrument zawsze w odpowiedniej tonacji.
- Kapodaster — ułatwi grę w różnych tonacjach.
- Smyczek (jeśli wybierasz gitarę klasyczną) — ułatwi wydobywanie dźwięków.
Wszystkie te elementy sumują się do ogólnego kosztu, ale pamiętajmy, że to inwestycja w rozwój naszych umiejętności.
Decydując się na zakup pierwszej gitary, warto podejść do sprawy z rozwagą, zadając sobie kluczowe pytania. Wybór instrumentu to nie tylko kwestia technicznych parametrów — to także emocje i pasja, które powinny towarzyszyć graniu. Przepełnione radością dźwięki, które wydobędziemy z naszej gitary, mogą stać się melodią przewodnią w naszej muzycznej podróży. W końcu, muzyka to nie tylko sztuka, to sposób na wyrażenie siebie.
Gitara akustyczna czy elektryczna: Co wybrać na start?
Wybór pierwszej gitary to nic mniej, jak poszukiwanie bramy do muzycznego świata. To właśnie od tej decyzji zaczyna się podróż, która może prowadzić przez różnorodne gatunki muzyczne, eksplorację własnego stylu czy nawet twórczość własnych utworów. Choć dla wielu wydaje się to proste, wybór pomiędzy gitarą akustyczną a elektryczną może być kluczowy dla dalszego rozwoju muzycznego. Wybór ten determinuje nie tylko komfort gry, ale i ogólne doświadczenie z instrumentem.
Typy gitar: Akustyczna, klasyczna, elektryczna
Na początek warto przyjrzeć się, czym różnią się te dwa główne typy gitar. Gitara akustyczna charakteryzuje się większą, hollowową konstrukcją, co sprawia, że dźwięk jest wydobywany naturalnie, dzięki drganiom strun. Jest to idealny wybór dla osób, które marzą o graniu przy ognisku, w parku, czy podczas małych domowych jam-session.
Z drugiej strony gitara elektryczna to instrument, który wymaga użycia wzmacniacza do uzyskania pełni swojego potencjału brzmieniowego. Jest ona bardziej wszechstronna i pozwala na różnorodne efekty dźwiękowe, dzięki czemu doskonale sprawdzi się w zespołach grających rocka, bluesa czy jazz.
Kluczowe różnice w konstrukcji
Różnice w konstrukcji gitar mają znaczący wpływ na ich brzmienie oraz sposób gry. Oto kilka punktów do rozważenia:
- Struny: Gitary akustyczne najczęściej wyposażone są w struny stalowe, które wydają głośniejszy dźwięk, podczas gdy gitary klasyczne mają struny nylonowe, co nadaje im cieplejszego, łagodniejszego brzmienia.
- Rozmiar: Gitary akustyczne są zazwyczaj większe i cięższe niż elektryczne, co może być istotne dla osób młodszych lub mniej silnych fizycznie.
- Wzmacniacz: Gitara elektryczna nie zagra bez wzmacniacza, co wiąże się z dodatkowymi kosztami i sprzętem.
- Technika gry: Akustyka skupia się więcej na technikach fingerstyle czy fingerpicking, podczas gdy elektryka umożliwia granie z wykorzystaniem efektów, co może być bardziej przyciągające dla niektórych początkujących muzyków.
Finanse na start: Ceny gitar
Ceny instrumentów to kolejny kluczowy aspekt, który należy uwzględnić przy wyborze. Obecnie, na rynku można znaleźć gitary w różnych przedziałach cenowych:
Typ gitary | Zakres cen (PLN) | Przykładowe modele |
---|---|---|
Gitara akustyczna | 500-2000 | Yamaha F310, Fender FA-115 |
Gitara klasyczna | 400-1500 | Alhambra 1C, Yamaha C40 |
Gitara elektryczna | 800-5000 | Fender Stratocaster, Epiphone Les Paul |
Wybierając gitarę, nie można zapominać o dodatkowych kosztach, takich jak futerał, struny, tuner, a dla gitar elektrycznych – wzmacniacz. To zaledwie kilka rzeczy, które mogą znacząco wpłynąć na całkowity koszt inwestycji.
Wybór uzależniony od gatunku muzycznego i preferencji
Przed dokonaniem wyboru warto odpowiedzieć na kilka kluczowych pytań: jakiego rodzaju muzyki słucham? Czy marzę o graniu w zespole, czy może wystarcza mi akompaniament do śpiewania? Czy inspirują mnie bardziej rockowe riffy, czy może klasyczne melodie? Odpowiedzi na te pytania mogą ukierunkować nas w stronę odpowiedniego instrumentu.
W naszym laboratorium muzycznym, redakcja przeprowadziła liczne testy, by sprawdzić, która gitara jest najbardziej przyjazna dla początkujących. Zaskakujące okazało się, że wielu nowych gitarzystów ceni sobie _bezproblemową grywalność_ gitar akustycznych, ponieważ pozwala ono na szybkie złapanie melodii, co jest kluczowe dla utrzymania motywacji w pierwszych miesiącach nauki.
Podsumowując
Niezależnie od wybranej drogi, pamiętajmy, że najważniejszą sprawą jest to, aby gitara inspirowała do nauki i zabawy. Nasza redakcja jest w pełni przekonana, że kluczem do sukcesu jest pasja i zaangażowanie. A więc, niezależnie od wyboru, najważniejsze jest, by cieszyć się muzyką i eksplorować to wspaniałe doświadczenie.
Najlepsze modele gitar dla początkujących – co warto rozważyć?
Decyzja o zakupie pierwszej gitary to krok, który może zdecydować o przyszłości muzycznej niejednego entuzjasty! Wybór instrumentu, który będzie nie tylko komfortowy w grze, ale również estetyczny i inspirujący, może być onieśmielający. Z pomocą przychodzi niniejszy przewodnik, który ma na celu ułatwienie procesu wyboru, oferując konkretne informacje o najlepszych modelach gitar dla początkujących.
Typy gitar i ich charakterystyka
Na wstępie warto przyjrzeć się trzem głównym typom gitar, z których każdy ma swoje unikalne cechy. W dobrze zdefiniowanej kategorii instrumentów można wyróżnić:
- Gitary akustyczne: Idealne dla początkowych gitarzystów pragnących grać folk, rock czy blues. Wydobywają dźwięk za pomocą rezonującej pudła. Cena takich instrumentów zaczyna się od około 800 zł za modele budżetowe, ale wartościowe gitary można znaleźć w przedziale 1500-3000 zł.
- Gitary klasyczne: Wyposażone w nylonowe struny, oferują łagodniejsze brzmienie. Świetne do nauki grania akordów i technik fingerstyle. Modele klasyczne dostępne są w cenach od 600 zł, a dobrze wykonane instrumenty kosztują około 1200-2500 zł.
- Gitary elektryczne: Dla tych, którzy marzą o graniu w zespołach rockowych czy metalowych. Ich brzmienie pochodzi z przetworników, a instrumenty w dobrym stanie można nabyć w przedziale cenowym 1000-3000 zł. Kluczowe modele do rozważenia obejmują stratocaster, telecaster oraz les paul.
Czy rozmiar gitary ma znaczenie?
Odpowiedź brzmi: zdecydowanie tak! Wybierając gitarę, warto pamiętać o jej rozmiarze, co ma szczególne znaczenie dla komfortu gry, zwłaszcza dla młodszych gitarzystów. Standardowy rozmiar gitary akustycznej lub klasycznej to 4/4, jednak dla dzieci i osób o mniejszych dłoniach dostępne są modele 3/4 lub nawet 1/2. Dla dorosłych i nastolatków rozmiar 7/8 jest doskonałym kompromisem, łączącym pełnowymiarowe brzmienie z wygodą gry. Dobrze jest również zwrócić uwagę na wagę instrumentu; lżejsze gitary będą mniej męczące podczas długich sesji treningowych.
Wyniki testów popularnych modeli
Nasz zespół redakcyjny zdecydował się przetestować kilka z najpopularniejszych modeli gitar dostępnych na rynku. Oto ich wyniki:
Model | Typ | Cena (PLN) | Opinia |
---|---|---|---|
Yamaha FG800 | Akustyczna | 1,700 | Wbudowane brzmienie, doskonała konstrukcja i przystępna cena. |
Cordoba C5 | Klasyczna | 1,200 | Idealna na start, piękne wykończenie, ciepłe brzmienie z nylonowymi strunami. |
Fender Player Stratocaster | Elektryczna | 3,200 | Wszechstronność brzmień, świetna do grania w różnych gatunkach muzycznych. |
Na co zwrócić uwagę przy zakupie?
Przy wyborze pierwszej gitary warto kierować się nie tylko estetyką, ale i funkcjonalnością. Oto kilka kluczowych punktów, na które należy zwrócić uwagę:
- Wykonanie: Sprawdź, czy instrument jest solidnie zbudowany, bez niedoskonałości w lakierze czy nieprawidłowości w strunach.
- Brzmienie: Upewnij się, że dźwięk gitary jest dla Ciebie przyjemny. Warto przetestować instrument na miejscu, by usłyszeć, jak brzmi w akcji.
- Komfort gry: Sprawdź wysokość strun nad progiem. Zbyt wysokie mogą być problematyczne, zwłaszcza dla początkujących.
- Estetyka: To jest instrument, którego się używa, a więc musi również wyglądać tak, by spodobować się właścicielowi.
Wybór swojej pierwszej gitary powinien być przyjemnością. Pamiętaj, że to początek Twojej muzycznej przygody, która może przerodzić się w pasję na całe życie. Tak jakby znaleźć swojego przyjaciela - instrument, który będzie towarzyszył w każdej sesji i pomoże w odkrywaniu dźwięków, które jeszcze nie zostały zagrane. Niech Twoja gitara stanie się bramą do świata muzyki, który czeka na Ciebie, by go odkryć!
Jak dobrać odpowiednią wielkość gitary dla początkującego muzyka?
Pierwsza gitara to jak pierwszy krok w podróż, która może prowadzić do nieskończonych możliwości muzycznych. Wybór odpowiedniego instrumentu, zwłaszcza w kwestii wielkości, nie może być traktowany lekko. Zrozumienie, jak wielkość gitary wpływa na komfort gry oraz brzmienie, jest kluczowe dla każdego początkującego muzyka. Przedstawię różne rozmiary gitar oraz ich zalety i wady, które pomogą w podjęciu świadomej decyzji.
Rozmiary gitar – kluczowe informacje
Gitary różnią się nie tylko stylem i typem, ale także wielkością. Oto najbardziej popularne rozmiary gitar:
- Gitara pełnowymiarowa: Najczęściej spotykany typ gitary, idealny dla dorosłych i młodzieży powyżej 12. roku życia. Jej długość wynosi około 39 cali (około 99 cm). Ceny wahają się od 500 do 2000 zł, w zależności od marki i materiałów.
- Gitara 3/4: Doskonała dla młodszych muzyków i osób drobniejszej budowy ciała. Długość to około 36 cali (około 91 cm). Ceny zaczynają się od 300 zł.
- Gitara 1/2: Świetny wybór dla dzieci w wieku od 5 do 8 lat. Długość wynosi 34 cale (około 86 cm). Można znaleźć modele od 200 zł.
- Gitara dziecięca: Najmniejsza opcja, przeznaczona dla maluchów. Długość wynosi 30 cali (około 76 cm). Cena to zazwyczaj około 150 zł.
Komfort i technika gry
Dobór wielkości gitary wpływa bezpośrednio na komfort gry. Grając na niewłaściwej wielkości instrumencie, można odczuwać dyskomfort, a nawet ból. Odpowiednia gitara powinna być w stanie zaspokoić nasze potrzeby, a także umożliwić wygodne manewrowanie palcami po podstrunnicy. Warto zwrócić uwagę na:
- Ułożenie ciała: Osoby grające na dużych gitarach mogą mieć problem z odpowiednią postawą, co wpływa na technikę i rezultaty.
- Rozpiętość rąk: Gra na mniejszych instrumentach może być łatwiejsza dla osób o krótszych palcach, podczas gdy większe modele mogą zniechęcać.
Nie tylko wielkość, ale i typ gitary
Decydując się na zakup pierwszej gitary, warto również rozważyć jej typ:
- Gitara akustyczna: Idealna do grania w różnych gatunkach muzycznych, ale wymaga więcej siły w palcach.
- Gitara klasyczna: Z nylonowymi strunami, dzięki czemu jest bardziej przyjazna dla początkujących, szczególnie dla dzieci.
- Gitara elektryczna: Dostosowywana do różnych stylów muzycznych, ale może być mniej wygodna dla tych, którzy dopiero zaczynają.
Estetyka i motywacja
Estetyka gitary nie jest bez znaczenia. Instrument, który przyciąga wzrok i ma interesujący design, może być silnym motywatorem do nauki. Estetyka łącząca funkcjonalność i elegancję z pewnością wmieszana jest w kreację idealnego pierwszego instrumentu. Każdy z nas z pewnością kojarzy ulubionego artystę, którego styl inspirowałby do zakupu konkretnego modelu.
Na co zwrócić uwagę przed zakupem
Kupno gitary to nie tylko kwestia wyboru modelu i rozmiaru. Warto też przeanalizować kilka aspektów:
- Budżet: Określenie ceny, jaką chcemy przeznaczyć, pozwoli na zawężenie poszukiwań do dostępnych modeli.
- Wskazówki od doświadczonych muzyków: Zapytanie przyjaciół lub nauczycieli o ich rekomendacje może okazać się bezcenne.
- Możliwość przetestowania: Wizyta w sklepie muzycznym, gdzie można grać na instrumentach, pomoże w podjęciu decyzji.
Pamiętając, że każda gitara to nie tylko instrument, ale również przyjaciel na lata, odpowiednie dopasowanie wielkości i typu jest kluczowe dla przyszłej przygody muzycznej. Z perspektywy redakcji zajmującej się muzyką, wybór gitary to jeden z najważniejszych kroków, jaki można podjąć na początku swojej drogi artystycznej.
Na co zwrócić uwagę przy zakupie gitary używanej?
Kiedy myślimy o zakupie pierwszej gitary, emocje często sięgają zenitu. Wybór instrumentu to moment pełen ekscytacji, ale również, niesłusznie, lekceważony pod względem wagi decyzji. Nabycie gitary używanej może wydawać się atrakcyjną opcją, pozwalającą zaoszczędzić kilka złotych na nowym modelu. Jednakże, zanim zdecydujemy się na taki krok, warto wziąć pod uwagę kilka kluczowych aspektów, które umożliwią wybór instrumentu, który nie tylko spełni nasze muzyczne oczekiwania, ale będzie także niezawodnym towarzyszem podczas pierwszych kroków na muzycznej ścieżce.
Stan techniczny instrumentu
Rozpoczynając poszukiwania używanej gitary, najważniejszym krokiem jest ocena stanu technicznego instrumentu. Pamiętajmy, że gitara powinna być w dobrym stanie, aby zapewniać przyjemność z gry i nie zniechęcać do dalszych prób. Zwróćmy uwagę na:
- Wizualne uszkodzenia - sprawdźmy, czy na korpusie nie ma głębokich rys, wgnieceń lub pęknięć, które mogą wpływać na brzmienie.
- Struny - ich stan mówi wiele o dbałości poprzedniego właściciela. Zniszczone struny mogą prowadzić do nieprzyjemnego brzmienia.
- Progi - zużyte progi mogą sprawić, że instrument będzie brudził dźwięki. Warto też zbadać, czy są dobrze osadzone.
- Elektronika- w przypadku gitar elektrycznych, sprawdźmy działanie przetworników i potencjometrów; ich wymiana potrafi być kosztowna.
Brzmienie gitary
Każdy doświadczony muzyk powie, że brzmienie gitary jest kluczowym elementem, który wpływa na dalsze przygody z dźwiękami. Dlatego warto sprawdzić brzmienie instrumentu, zanim dokonamy transakcji. Oczekując gitary akustycznej, zwracamy uwagę na jej rezonans, przy elektrycznej skupmy się na tonalności. Warto również przetestować gitarę w różnych ustawieniach, a nawet nagrać krótki fragment, aby porównać później dźwięki z innymi modelami.
Cena a jakość
Przy zakupie gitar używanych cena zawsze wydaje się kluczowym czynnikiem. Z reguły ceny gitar akustycznych zaczynają się od około 500 zł za tańsze modele i mogą sięgać nawet 4000 zł, w zależności od marki i stanu. Gitary elektryczne natomiast mogą wahać się od 600 zł do 6000 zł. Kolejny mit, który warto obalić, to przekonanie, że drogi instrument zawsze jest lepszy. Dlatego warto zainwestować czas w badanie rynku, porównując podobne modele, ich ceny i stany.
Historia użytkowania instrumentu
Zapytanie sprzedawcy o historię gitary może dostarczyć cennych informacji. Dlaczego instrument znalazł się na rynku wtórnym? Czy był używany w warunkach domowych, czy może służył do torturowania sąsiadów na letnim festiwalu? Uczciwi sprzedawcy często dzielą się historią swojego instrumentu, co pozwala na lepszą ocenę, na ile gitarzyście zależało na jego kondycji.
Uwzględnij budżet na dodatkowe wydatki
Nie zapominajmy, że zakup używanej gitary to nie wszystko. Warto uwzględnić dodatkowe koszty związane z instrumentem, takie jak wymiana strun, ewentualne poprawki czy akcesoria. Budżet na te wydatki nie powinien być marginalizowany, jako że narzędzie do nauki musi być w pełni przygotowane do grania.
Ostateczny wybór
Decyzja o zakupie używanej gitary potrafi być trudna. Osoby, które zostaną wciągnięte w świat muzyki, mogą często mówić o swoim pierwszym instrumencie niemal z sentymentem, porównując go do uczucia przyjścia do domu. Dlatego, zanim zamkniemy drzwi do emocjonalnej i artystycznej podróży, zapewnijmy sobie chwilę refleksji, testując instrumenty, słuchając ich brzmienia i rozmawiając z innymi muzykami. Pamiętajmy, że gitara ma być naszym wiernym towarzyszem w drodze do mistrzostwa, a jej wybór zasługuje na odpowiednią uwagę.